چکیده

در قرآن کریم واژگان گوناگونی به معنای چشم با ديدن به کار رفته، که از جمله ی آنها "عين و بصر" است:

1. عین: در اصل آن چیزی است که از نقطه ی خاصی جریان یافته؛ مانند: آیی که از یک مرکزی جوشیده و جریان دارد، و در اصطلاح قرآنی به شعاع نوری که از چشم برای دیدن اشياء خارج شده، نور ادراکی که از بصیرت باطنی و قلبی نافذ است و...، و هم چنین به خود چشم نیز "عین" می گویند."

۲. بصر: اصل واحد در ماده آب می ره علم به نظر عین و چشم یا به نظر قلب است."

بصر به معنای "چشم" آمده، یعنی عصری که ناظر است؛ مانند: «كلمح البصره (همانند چشم بر هم زدن)، و نیز بر نیروی بینایی که در چشم وجود دارد و همچنین بر نیروی ادراک کننده ی دل، "بصر" گفته می شود.

البصر (ج ابصار)، چشم، حس بینایی. (اته ين مع الأرض و برها) در جای خلوتی که کسی غیر از زمین مرا نمی دید نزد او آمدم."

بعمر بر سه وجه است:

1- بینایی به دل

2-بینایی به چشم

3- بینایی با عقل

وجه اول: بصر به معنای بینایی دل است، چنان که خدای تعالی در سورة يونس می فرماید: او منهم من ينظر إليك أفانت تؤدي العمى و كو كانوا لا يصرون * و گروهی از آنان تو را می نگرند ولی گویا از درک معجزانت، از فهم آیات قرآن، سلامت اخلاق و کردارت با چشم دل ناتوانند آیا تو می توانی نابینایان را گرچه از روی بصیرت و بینش نبینند، هدایت کنی؟

در سورة فاطر می فرماید: و ما يشوى الأغمی و الصيرا (نابینا و بینا [ کافر و مؤمن] یکسان نیستند.

وجه دوم: بصر به معنای بینایی چشم است، چنان که خدای تعالی در سوره انسان می فرماید: افجعلناه سيعة بعيره (ما در وجود انسان قوه شنوایی و بینایی را قرار دادیم.)

در سورة يوسف می فرماید: «اذهبوا يقمعي هذا فألقوه على وجه أبي يأت صبر و آنونی بائیگم أجمعين "

این پیراهنم را ببرید، و روی صورت پدرم بیندازید، او بینا می شود و همه خاندانشان را نزد من آورید. )

وجه سوم: بصر به معنای بینایی با عقل است. چنان که خدای تعالی در سوره طه می فرماید: الهم قلوب لا يفقون بها»

۱ - ۱ - دیدگاه قرآن درباره چشم و بینایی

خدای متعال در قرآن مجید داستان های تاریخی متعددی را برای عبرت دیگران آورده که در برخی از این تم، از چشم و بینایی نیز سخن به میان آمده است:

1. شقای کور مادرزاد

مقدمه

۱ - ۱ - تعریف مسأله و تبیین موضوع: در این پایان نامه به بررسی دیدگاه های متکلمان و دیدگاه قرآن و اهل سنت درباره رؤیت خدا پرداخته شده است.

صفات خدا تقسیم می شود به صفات ثيرتي و سلیی: به نظر برخی از متکلمین رؤیت خدا از صفات سلبی است و در نتیجه هیچ گاه خدا با چشم سر دیده نمی شود به نظر برخی دیگر رؤیت در دنیا از صفات سلبي است و خدا در دنیا با چشم سر دیده نمی شود ولی در قیامت و آخرت با چشم سر دیده می شود و به نظر بر - خی دیگر رؤیت از صفات سلبی نیست از این رو خدا در دنیا و آخرت با چشم سر دیده می شود. یکی از مبانی سلیمی بودن صفت رؤيث، وجوب وجود است. وجوب وجود اقتضا دارد که خدا جم و جسمانی نباشد و در نتیجه با چشم سر دیده نشود. به طور کلی رؤیت به دو معناست: ۱) رؤیت حسی که با چشم سر اشیا را مشاهده می کنیم. ۲) رؤیت شهری با چشم باطن و با چشم قلب که دیدن خداوند با چشم باطن کاملا مبرر است و از آیات قرآن و روایات نیری و علوی هم این معنا مستفاد است.

2-1- ضرورت تحقیق و هدف: هدف از تحقیق آشنایی با مسئله رؤیت خداوند و این که آیا رؤیت حق تعالی ممکن است یا خیر و اگر ممکن است به چه معنا می باشد.

3-1- پرسش های اساسی تحقیق: پرسش های اصلی:

1- آیا رؤیت خدا با عقل امکان پذیر است؟

۲- رؤیت از دیدگاه قرآن و روایات چگونه است؟

٣- نظر اشاعره در مورد رؤیت خدا چیست؟

۴- نظر معتزله در مورد رؤیت چیست؟

5- نظر متکلمین شیعی در مورد رویت چیست؟

۱ - ۴- فرضیه ها با پاسخ های احتمالی تحقیق:

١- رؤیت دو قسم است: الف- حی: رؤیت ظاهری که غیر ممکن است. ب- رؤیت معنوی به معنی شهود قلبی امکان پذیر است.

۲- در قرآن آیات متعددی است که رؤیت را نفی کرده است که مراد این ها رؤیت حسی با چشم سر است و بعضی از آیات تحت عنوان القا و نظر اثبات کرده اند که مراد همان مشاهده باطنی است. روایات نیز رؤیت بصری را نفی کرده اند و شهرد باطنی را تأید نموده اند.

٣- اشاعره گفته اند خدا در قیامت یا چشم ظاهر دیده می شود.

۴- معتزله رؤیت خدا را با چشم سر غیر ممکن می دانند در رؤیت باطنی و شهود قلبی اختلاف کرده اند اکثر معتزله شهود قلبی را اثبات می کنند.

5- نظر متکلمین شیعی: رؤیت ظاهری را تفی می کنند ولی رؤیث باطنی را ممکن می دانند.

روش انجام تحقیق: کتابخانه ای

ساختار و بدنه اصلی تحقیق : (فصل بندی اجمالی مباحث) فصل اول: کلیات فصل دوم: دیدگاه اشاعره درباره رؤیت خدا فصل سوم: دیدگاه معتزله دربارة رؤیت خدا فصل چهارم: دیدگاه شیعه درباره رؤیت خدا نتیجه گیری

برای ارسال نظر باید عضو سایت باشید