حسابرسی و امور مالی زمینه های تازه ای از کاربرد فناوری جدید را پدید آورده است. سامانه های خبره یکی از آخرین دستاوردهای این پیشرفت سریع است. سامانه های خبره دسته ای از برنامه های رایانه ای هستند که قادر به راهنمایی، تحلیل، دسته بندی، مشاوره، طراحی، تشخیص، کاوش، پیش بینی، ایجاد مفاهیم، شناسایی، تفسیر، توجیه، یادگیری مدیریت، کنترل، برنامه ریزی، زمان بندی و آزمایش هستند. این برنامه ها معمولا به مسائلی می پردازند که حل آنها به متخصصان انسانی نیاز دارد. البته هیچ یک از سامانه های خبره تاکنون به تنهایی تمامی این ویژگی ها را نداشته اند و هر یک، تنها یک یا چند مورد از این ویژگی ها را به طور نسبی بروز می دهند. امروزه استفاده از سامانه های خبره در زمینه حسابرسی نسبت به گذشته گسترش چشمگیری یافته است؛ چرا که این سامانه ها هزینه های جمع آوری شواهد و ارائه خدمات حسابرسی را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داده است. استفاده از این سامانه ها سبب می شود تا با صرف وقت کمتر و صرف نیروی انسانی کمتر بتوان عرصه های بیشتری را تحت پوشش قرار داد. در این مقاله تلاش می شود با ارائه تعریف و مروری بر سامانه های خبره به بررسی عملکرد این سامانه ها در زمینه حسابرسی و ارزیابی مزایا و محدودیت ها و ویژگی های این سامانه ها در حسابرسی پرداخته شود

از زمان ایفای نقش مؤثرتر رایانه در پردازش اطلاعات و بروز تغییرات فناوری در دهه های اخیر، حسابرسی و امور مالی به عنوان اولین شاخه هایی هستند که این فن را بکار برده اند، از جمله این تغییرات فناوری می توان به مکانیزه سازی اداری، مکانیزه سازی معاملات، ارتباطات اطلاعات، نرم افزارها و سخت افزارهای رایانه ای اشاره کرد (اولری و واتکین، ۱۹۹۰). این رویدادها باعث شده است که حسابداران و حسابرسان نیز برای اینکه از این قافله جای نمانند، مقدار زیادی از منابع خود را در توسعه و گسترش سامانه های اطلاعاتی خودکار برده اند، در این بین حسابرسان تحت تأثیر بیشتر این تغییرات قرار گرفته، و مجبور به انجام عملیات حسابرسی در یک محیط رو به گسترش اطلاعات هستند. لذا شاهد آنیم که روش ها و رویه های حسابرسی نیز تغییر پیدا کرده است. همچنین، با توجه به تأثیر فزاینده ی گزارش حسابرسی شرکت ها بر ثبات بازارهای مالی، در سال های اخیر تلاش های گسترده ای در جهت ارتقاء عمليات حسابرسی، ابزارها و تکنیک های طراحی گردیده است که حسابرسان بتوانند بدین وسیله عملیات حسابرسی خود را به کمک رایانه انجام دهند، که یکی از این تکنیکها و ابزارها سامانه های خبره است. در زمینه ی کاربرد سامانه های خبره در علوم دیگر پژوهش های زیادی انجام شده است ولی در زمینه ی امور مالی و بخصوص حسابرسی پژوهش های اندکی انجام شده است. مکومز (۱۹۹۲) به بررسی ملاحظات رفتار حرفه ای هنگام استفاده از سامانه های خبره توسط حسابرسان پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که حسابرسان در کاربرد این سامانه ها محتاط بوده و الزامات اخلاقی را رعایت، و سعی می کنند که قضاوت های اخلاقی درستی را بکار ببرند. عرب مازار یزدی (۱۳۸۷) در مقاله ی خود به ضرورت استفاده از سامانه های خبره در دنیای امروز پرداخته است چراکه این سامانه ها در جهت تحلیل و پردازش صحیح اطلاعات و قضاوت های دقیق تر می توانند حسابرسان و حسابداران را یاری کنند. این سامانه های خبره الگوهای منطقی را که یک متخصص براساس آنها تصمیم گیری می کند، شناسایی و سپس براساس آن الگوها همانند انسان ها تصمیم گیری می کنند (گرامی، ۱۳۸۷). علی رغم پیچیدگی های محیط سامانه های خبره و هزینه ی زیادی که برای اجرا می طلبد، حسابرسی به عنوان رشته ای شناخته شده است که به سرعت از این سامانه ها استفاده می کند، زیرا سامانه های خبره با استفاده از فن آوری موجود، حسابرسان را در تصمیم گیری و قضاوت حرفه ای معتبر یاری می رساند (مک دافی و ا سمیت(2007).

برای ارسال نظر باید عضو سایت باشید