کلر ( از واژه یونانیχλωροςبه معنی زرد مایل به سبز ) را "Carl Wilhelm Scheele" در سال 1774 کشف نمود و اشتباها" تصور کرد، این عنصرحاویاکسیژناست. "Humphry Davy" در سال 1810 ، نام کلر را برای این ماده انتخاب کرد و اصرار داشت کهاین ماده در واقع یک عنصر است.

پیدایشکلر

بوسیلهالکترولیزمحلول آبداری از کلرید سدیم ، کلر تولید می‌شود. این عنصر در طبیعت فقط بصورت ترکیببا سایر عناصر و عمدتا" سدیمبه شکلنمک طعام (NaCl) و همچنین درکارنالیتوسیلویتیافت می‌شود.

اطلاعات کلیدر مورد کلر

کلر،عنصرشیمیاییباعدداتمی 17 و نشان Cl می‌باشد. کلر ، هالوژن است و درجدولتناوبیدر گروه IV قرار دارد. گاز کلر ، زرد مایل به سبز است، دو و نیم مرتبهاز هوا سنگین‌تر ، دارای بوی بسیار بد و خفه کننده و بسیار سمی است. این عنصر ،عاملی اکسید کننده ، سفید کننده و گندزدا می‌باشد. کلر ، بعنوان بخشی از نمکهایطعام و ترکیبات دیگر به مقدار زیادی در طبیعت و لزوما" در بیشتر جانداران وجوددارد.

خصوصیات قابل توجهکلر

نوع خالص این عنصر شیمیایی به شکل گازی دو اتمی و سبزرنگ می‌باشد. نام کلر برگرفته از کلمهchloros به معنی سبز است که اشاره بهرنگ این گاز دارد. این عنصر ، جزئی از گروه هالوژنهای نمک‌ساز می‌باشد و بوسیلهاکسیداسیونکلریدها یا به روش رایجالکترولیزتهیه می‌گردد. کلر گازی است به رنگ زرد مایل به سبز که تقریبا" با تمامی عناصربه‌سرعت ترکیب می‌شود. در 1 لیتر آب 10 °C ، 3.10 لیتر و در آب 30 درجه تنها 77/1لیتر کلر حل می شود.

کاربردهای کلر

کلر ، عنصر شیمیایی مهمی در تصفیه آب ، مواد گندزدا در سفیدکننده و نیز در گاز خردل به‌شمار می‌رود. همچنین کلر در ساخت طیف وسیعی از اقلامروزمره کاربرد دارد.

• برای از بین بردنباکتریوسایر میکروبهای موجود در ذخائر آب آشامیدنی بکار می‌رود. امروزه حتی به ذخائر کوچکآب همواره کلر افزوده می‌گردد.
• در تولیدمحصولاتکاغذی،موادضدعفونی کننده،رنگدانه‌ها، مواد غذائی ، حشره کشها ، رنگها ، فرآورده‌های نفتی ، پلاستیک ، دارو ، منسوجات ،حلالها و محصولات مصرفی بسیار زیاد دیگری کاربرد دارد. در ترکیبات آلی در صورتی‌کهکلر جایگزینهیدروژنشود، (لاستیک مصنوعی) ، اغلب باعث ایجاد خصوصیات مورد نیاز در این ترکیبات می‌گردد،لذا در ترکیب آلی از این عنصر بعنوان عامل اکسید کننده و جانشین ، بطور گستردهاستفاده می‌گردد.
  
  سایر موارد کاربرد کلر در تولید کلراتها ، کلروفرم ، تتراکلرید کربن و در استخراجبرممی‌باشد.

ترکیباتکلر

• کلریدها ، کلریتها ، کلراتها ، پرکلراتها و کلرامینها ، از جملهترکیبات کلر هستند.

ایزوتوپهای کلر

• دو ایزوتوپ پایدار اصلی برای کلر با جرم 35 و 37 وجود دارد کهبه نسبتهای به ترتیب 3:1 یافت شده ، وزن اتمی مقادیر عمده و مشهود 35,5 را دراتمهایکلر ایجاد می‌کنند. کلر دارای 9 ایزوتوپ با Mass number ( عدد جرمی ) بین 32 و 40 می‌باشد که تنها سهعدد از این ایزوتوپها بصورت طبیعی یافت می‌شوند. کلر پایدار 35 (75,77%) ، کلر 37(24,23%) و کلر رادیواکتیو 36 .
  
  نسبت کلر 36 به کلر پایدار درمحیطزیستتقریبا" E -15 : 1 700 است. Cl-36 در جو بوسیله پراشیدن Ar-36 بر اثر فعلو انفعالات پروتونهای اشعه کیهانی حاصل می‌گردد. در زیر سطح زمین Cl-36 عمدتا" درنتیجه جذب نوترون توسط Cl-35 یا جذب موآن بوسیله Ca-40 تولید می‌گردد. Cl-36 به‌صورت S-36 و Ar-36 با نیمه عمر درهم 308000 سال مت***** می‌شود. نیمه عمر اینایزوتوپ آبدوست و غیر واکنشی ، آنرا مناسب تاریخ‌گذاری زمین شناسی با دامنه ای از 60000 تا 1 میلیون سال می‌نماید.

بعلاوه ، مقادیر زیادی Cl-36 بوسیلهپرتوافشانی بر آب دریا ، در خلال انفجارات جوی سلاحهای اتمی بین سالهای 1958 و 1952تولید شد. مدت زمان حضور Cl-36 در جو ، تقریبا" یک هفته است، بنابراین Cl-36 بعنوان رویداد شمار آبهای داخل خاک و زیرزمینی دهه 50 برای تاریخ‌گذاری آبهای کمتراز 50 سال پیش نیز سودمند است. Cl-36 در مراحل دیگری از علم زمین شناسی از جملهتاریخ‌گذاری یخها و رسوبات بکار می‌رود.

هشدارهایی درباره کلر

• کلر ، موجب تحریک دستگاه تنفسی بخصوص در کودکان وکهنسالان می‌شود. کلر در حالت گازی ، باعث تورم غشای مخاطی شده ، درحالتمایع موجب سوختگیپوستمی‌شود. مقدار 3.5ppm آن لازم است تابعنوان بویی متمایز شناخته شود و مقدار ppm 1000 آن کشنده است. به همین علت ، درطول جنگ جهانی اول ، کلر یکی از گازهایی بود که بعنوان گاز جنگی مورد استفاده قرارگرفت.

مواجهه با این گاز نباید از 0.5 ppmفراتر رود ( با میانگین وزنی زمان 8 –40 ساعت در هفته ). مواجهه شدید با مقدار زیاد کلر غلیظ ( اما نه مقدار کشنده) می‌تواند باعث ادم ریه یا آب آوردن آن که وضعیتی بسیار ناگوار است، گردد. تماس دائمبا مقادیر کم آن ریه‌ها را ضعیف کرده ، آسیب پذیری ریه‌ها را در برابر بیماری‌هایدیگر افزایش می‌دهد. در صورت مخلوط شدن مواد سفید کننده باآمونیاک،اورهو سایر محصولاتشوینده ، احتمال تولید گازهای سمی وجود دارد. این گازها حاوی مخلوطی از گاز کلر وتری‌کلرید نیتروژن هستند؛ بنابراین باید از چنین ترکیبی اجتناب کرد.

وجودکلربه مقدار کم درآببسیار مفید است. روی دیاستازهایی که برای زندگی میکروبی لازمند، اثر و آنها راتخریب می‌کند. به‌علاوه ، قدرت اکسایش کلر در برابر مواد آلی بسیار زیاد است. کلربه شکلگازیا به شکلهیپوکلریت ( آب ژاول ) مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقدار کلر لازم را می‌توان با نقطه بحرانی تعیین کرد. اگر آب مورد تصفیه ، نظیرآبهایخام سطحی، دارای مواد آلی و بطور معمول ، آمینه ، باشد، ظهور این نقطه قابلتوجه بسیار مشخص است. کلر در ترکیب با این مواد ، مواد معین کمکی و کلرامین تولیدمی‌کند.

برای ارسال نظر باید عضو سایت باشید