اين روزها واكنشهاي مردمي و موضع گيريهايي را در باره محصولات كشاورزي شهرهاي بم و نيشابور بدليل اتفاقاتي كه در آن رخ داده را شاهد هستيم كه هنوز هيچگونه اظهار نظر رسمي پيرامون آن نشده است . بخصوص در مورد انفجار نيشابور اظهارات ضد و نقيض سبب بروز شبهاتي در اذهان شده است . به گفته دكتر درودي رييس شبكه بهداشت و درمان نيشابور در يك هفته اول انفجار نيشابور تمام محصولات كشاورزي و شير منطقه در چاه ريخته شد و اجازه خروج از شهرستان را نيافت . پس از يك هفته صدور محصولات لبني و كشاورزي ار نيشابور به ساير مناطق آزاد اعلام شد ولي هنوز مردم براي خريد انگونه محصولات اكراه دارند واقعيت چيست ؟ روزنامه جام جم در مقاله اي تفاوتهاي بين زلزله و انفجارات اتمي را درج نموده كه براي روشن تر شدن موضوع عينا برايتان مي آوريم :تلاش براي استفاده از انرژي هاي هسته اي گاه اين شائبه را در اذهان پديد مي آورد، که شايد يکي از دلايل وقوع زلزله هاي اخير در کشور انجام آزمايش هاي اتمي مختلف باشد.آيا واقعا چنين چيزي امکانپذيراست؟ پس از وقوع زلزله اي به شدت 5/6 ريشتر در 30 مي 1998در افغانستان گروهي عقيده داشتند آزمايش هاي هسته اي هند و پاکستان عامل اين زلزله بوده است.براي بررسي اثر آزمايش هاي اتمي در ايجاد زلزله تحقيقات زيادي صورت گرفته است. در اين گزارش به تفاوت هاي لرزشهاي ايجاد شده بر اثر اين دو پديده اشاره شده است.منبع توليد انرژي در انفجارهاي اتمي ، تجزيه ايزوتوپ هاي سنگين راديواکتيو و منبع انرژي زمين لرزه ، فشار و حرارت طبقات دروني زمين است.در يک آزمايش اتمي تمام انرژي ، ناگهان (در مدت يک ميليونيم ثانيه) به شکل گرما آزاد شده و يک گودال کروي شکل ايجاد مي کند. اين فعاليت ها امواجي شبيه به امواج زمين لرزه ايجاد مي کند، که بتدريج از گودال به سمت سنگها و صخره هاي سطحي منتقل مي شود و چون سنگها رساناي ضعيفي هستند، ممکن است مدتها طول بکشد تا علايم حرارتي انفجار اتمي کاهش يابد.عمق آزمايش هاي هسته اي بسيار کم است و بستگي به ژرفايي دارد که مواد منفجره در آن دفن مي شوند. اين عمق متناسب با مقدار مواد و شدت مورد انتظار انفجار متغير است و از چند صد متر تجاوز نمي کند. در يک زمين لرزه بزرگ انرژي تغيير شکل الاستيکي زمين که در پوسته ذخيره شده است

در مدت بين چند ثانيه تا چند ده ثانيه آزاد مي شود.براي مثال زلزله افغانستان 5 ثانيه طول کشيد. حجم تخميني کانون زمين لرزه افغانستان 4000 کيلومتر مربع و عمق آن 18 کيلومتر بود.انرژي آزاد شده در اثر اين زلزله معادل يک انفجار اتمي 2000 کيلو تني بود.آقاي دکتر طالبيان ، رئيس گروه لرزه زمين ساخت سازمان زمين شناسي و اکتشاف معدن در اين باره مي گويد:«يکي از وجوه تمايز زمين لرزه و انفجار اتمي تفاوت ژرفاي اين دو پديده است. انفجارهاي اتمي ژرفاي خيلي کمي دارند؛ در حالي که ژرفاي زمين لرزه ها خيلي بيشتر است ؛ معمولا زمين لرزه هاي ايران بين 5تا 30کيلومتر ژرفا دارند؛ به استثناي جنوب شرق ايران و منطقه مکران که زمين لرزه هاي عميق تري هم در اين مناطق رخ مي دهد».***تشخيص امواج ***يکي ديگر از روشهاي تفکيک لرزشهاي ناشي از زلزله و انفجارهاي اتمي تشخيص امواج حاصل از آنهاست که مي توان با استفاده از دستگاه هاي لرزه نگار اين کار را انجام داد.هم زمين لرزه و هم انفجارهاي اتمي مي توانند بسرعت مقادير زيادي انرژي آزاد کنند. عامل انفجار معمولا يک منبع فشرده و کروي است که امواج متراکمي از نوع امواج P در تمام جهات به صورت يکسان و مساوي منتشر مي کند.اين امواج سطحي و فشرده هستند و زمان انتقال آنها نيز بسيار کوتاه است. در مقابل ، زمين لرزه ها مقادير فراواني انرژي به صورت امواج S به طور نامساوي در جهات متفاوت منتشر مي کنند؛ و زمان انتقال آنها نيز طولاني تر است (مانند زلزله 5ثانيه اي افغانستان).به دليل گستردگي زياد در زمين لرزه ها مدت بيشتري طول مي کشد تا شکستگي گسل در اثر زلزله کامل شود. اين تفاوت ها ناشي از تفاوت امواج P و S منتشر شده از منبع زلزله و انفجار است.يک نمونه مقايسه بين سيگنال هاي زمين لرزه به شکل امواج Sدر زمان طولاني تر و به صورت امواج سطحي با فرکانس کمتر مشخص شد.در حالي که ، امواج ناشي از انفجار به شکل P در زمان کوتاهتر و با فرکانس بيشتر دريافت شد. آقاي دکتر طالبيان در اين زمينه چنين مي گويد: «وقتي يک انفجار اتمي رخ مي دهد، از محل انفجار در تمام راستاها موج به يک صورت منتشر مي شود؛ ولي در مورد زمين لرزه با توجه به راستاي گسلي که زمين لرزه به وجود آورده است ، طول موج ها در جهتهاي مختلف منتشر مي شوند؛ از طرف ديگر نوع اين امواج نيز با هم فرق مي کنند.با يک شبکه لرزه نگار که در منطقه موجود باشد از طريق مقايسه موجها مي توان متوجه شد لرزش ايجاد شده ناشي از زلزله است يا يک انفجار اتمي».به نظر دکتر طالبيان تفاوت ديگر زلزله و انفجار اتمي در بزرگي آنهاست: «انفجارات اتمي تا حد مشخصي بزرگي دارند؛ ولي زمين لرزه ها تا بزرگي هاي بيشتر از 7 هم ديده مي شوند». ***ارتباط انفجارهاي اتمي و زمين لرزه ***در 19 ژانويه 1968 يک آزمايش هسته اي در منطقه آزمايشي نواداي مرکزي با کد رمز Faultless انجام شد.اين کد به اين دليل انتخاب شده بود، که انفجار باعث ايجاد شکستگي به طول 1200 متر در گسل شد. بررسي نمودارهاي ثبت شده نشان داد انرژي ناشي از امواج زمين لرزه که در اثر حرکت گسل ايجاد شده بود بسيار کمتر از مقدار انرژي اي بود که مستقيما توسط انفجار توليد شد.بررسي نمودارهاي آزمايش هاي هسته اي نوادا نشان مي دهد برخي فشارهاي طبقات دروني زمين همزمان با انفجار آزاد شده است.تجزيه امواج ناشي از انفجار نشان مي دهد 70-80 درصد امواج شبيه امواج ناشي از انفجار و 20-30 درصد آن شبيه امواج ناشي از زمين لرزه هستند.سنگهاي مجاور محل انفجار در اثر شوک ناشي از عبور امواج شکسته و در نتيجه انرژي تغيير شکل الاستيکي ذخيره شده در سنگها و صخره ها آزاد و باعث ايجاد نمودارهايي شبيه به نمودارهاي ناشي از زمين لرزه در دستگاه ها شده است.اين احتمال که آزمايش هاي منطقه نوادا باعث وقوع زلزله اي مخرب در منطقه کاليفرنياي شمالي شود، به طور عموم در سال 1969 مطرح شد.براي بررسي اين احتمال ، شدت زمين لرزه در کاليفرنياي شمالي (به بزرگي 5/3 و بيشتر) و زمان مشخص شش آزمايش بزرگتر هسته اي (1965 - 1969) مورد مطالعه قرار گرفته و مشخص شد در زمان انفجار نمودارهاي ارتعاش هيچ گونه نقطه اوجي را نشان نمي دهند

برای ارسال نظر باید عضو سایت باشید