علوم انسانیفلسفهفلسفه اسلام

بررسی و تبیین آراء کلامی زکریا رازی

ارسال کننده : جناب آقای مهدی جلالی
سطح فعالیت : مدیر ارشد
ایمیل : njiran42[@]gmail.com
تاریخ ارسال : ۳۱ خرداد ۱۳۹۶
دفعات بازدید : 1063
زبان نوشتاری : فارسی
تعداد صفحه : 106
فرمت فایل : word
حجم فایل : 555kb

قیمت فایل : 60,000 تومان
خرید فایل

امتیاز مثبت : 0
امتیاز منفی : 0

رازی عقاید خاص خود را دارد که دلیل نیز مورد بی مهری اهل فلسفه قرار گرفته است. .وی به سبب عقایدی که درباره ادیان دارد موردتکفیر اهل مذهب واقع شده و از این‌رو بیشتر آثار وی در این زمینه از بین رفته‌است.خردگرایی و تجربه‌گرایی رازی درحکمت اسلامی شهرت فراوان دارد. وی در فلسفه به سقراط و افلاطون متمایل است و تأثیراتی از افکار هندی و مانوی در فلسفه وی به چشم می‌خورد. با این وجود هرگز تسلیم افکار مشاهیر نمی‌شود بلکه اطلاعاتی را که از پیشینیان بدست می آورد مورد مشاهده و تجربه قرار می‌دهدو سپس نظر و قضاوت خود را بیان می‌دارد و این را حق خود می‌داند که نظرات دیگران را تغییر دهد و یا تکمیل کند. از آراء رازی اطلاع دقیقی در دست نیست جز در مواردی که در نوشته‌های مخالفان آمده‌است. در نظر رازی جهان جایگاه شر و رنج است اما تنها راه نجات، عقل و فلسفه ‌است و روان‌ها از تیرگی پاک نمیشوند مگر با فلسفه.

رازی فلسفه را چنین‌ تعریف می‌کند که «فلسفه تشبه به خداوند عزوجل است به قدر طاقت انسانی» و چون آفریدگار بزرگ در نهایت علم و عدل و رحمت است پس نزدیکترین کسان به خالق، داناترین و عادل‌ترین و رحیم‌ترین ایشان است. رازی به خدا و ماوراء الطبیعه اعتقاد دارد، امادر نقل قولهای مخالفینش آمده است که، نبوت و وحی را نفی می‌کند و ضرورت آن را نمی‌پذیرد. او عقل رادرهمه آدمیان یکسان، تفاوت انسانها را در نحوه بکارگیری آن میداند. وی تقلید را بسیار مذموم می پندارد و معتقد است دین زیان ‌آور بوده و مسبب کینه و جنگ است. نسبت به همه مقامات همه سرزمین‌ها شک دارد.

این تفکرات رازی موجب خشم علمای اسلامی علیه او شد و او را ملحد، نادان و غافل خواندند و آثار او را رد کردند. ویژگی رازی در این بود که بنای فلسفه اش را نه بر مبنای دو فرهنگ مسلط یونانی و اسلامی، که بر مبنای فلسفه ایرانی و بابلی و هندی پایه گذاری کرده بود. مهم ترین سؤال فلسفی او این بود: «اگر خداوند خالق جهان است، چرا پیش از خلق جهان جهان را خلق نکرد؟»

دراین پژوهش سعی برتحلیل افکارزکریای رازی شده است تاطبق آثاربجامانده ازوی بتوان به مقصوداصلی زکریارا در مباحث او رسید.

در ماوراءالطبیعه رازی پنج اصل وجود دارند که قدیم هستند و همین موجب شد که مسلمانان او را «دهری» بدانند: خالق، نفس کلی، هیولی اولی (ماده اولیه)، مکان مطلق، و زمان مطلق یا دهر ما سعی دارید تا در این خصوص با طرح مساله هایی"ضرورت" وجود این پنج مفهوم را بررسی کرده و با تحلیل مفهوم شناسی این معانی به مقصود مورد نظر زکریا نزدیک شویم .

همچنین این پژوهش برآن است تادربحث دین ستیزی که ازسوی زکریامطرح است تحلیلی صورت بگیردتامشخص شود آیازکریاواقعادین رانشانه میگیردیاگونه های دینی موردتوجه اوست.

درخصوص رابطه ی عقل ووحی که ازدیگرمباحث مطرح شده توسط زکریاست،دراین پژوهش تحلیلی صورت گرفته است.مامساله های زکریارابه صورت قیاس های برهانی مطرح کردیم تابه ترتیب باآن پیش برویم وبه نتایجی منطقی برسیم.

فصل اول(کلیات) 1

1-1- مقدمه 2

1-2- بیان مسئله 4

1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 4

1-4- اهداف پژوهش 5

1-5- سوالات پژوهش 5

1-5- فرضیه ها 6

1-6- روش انجام پژوهش 6

1-7- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی 6

1-7-1-مفاهیم فلسفی 6

1-7-1-1- قدم ذاتی 7

1-7-1-2- قدم زمانی 8

1-7-2-اصطلاحات دیگر 9

1-7-2-1- مبارزه با تفکر دین 9

1-7-2-2- دین و فلسفه 9

1-7-2-3- تشبیه به خدا 9

1-8- زندگی نامه و شرایط زمانی زکریا 10

1-8-1- فهرست نو از آثار رازی 13

1-8-2- آثار چاپ شدة رازی 13

1-8-3- آراء و آثار فلسفی 14

1-9- سازماندهی تحقیق 20

فصل دوم (مبانی نظری) 21

2-1-بخش اول( انکار نبوت و اعجاز قرآن) 22

2-1-1- مقدمه 22

2-1-2- بررسی مواضع منسوب به زکریا در انکار شریعت 23

2-1-3- تحلیل گفتارهای رازی در حیطه شریعت 27

2-1-3-1- فارابی 28

2-1-3-2- شهید بلخی 29

2-1-3-3- ابوحاتم رازی 30

2-1-3-4- ناصر خسرو قبادیانی 31

2-1-3-5- اسماعیلیان 31

2-2- بخش دوم (موضع رازی دینداری و گونه های دینداری) 34

2-2-1- دین ستیزی زکریای رازی و رابطه آن با عقل 34

2-2-1-1- پرسش اول آیا رازی در صدد تقبیح پیروی از شرع و گزاره های شرعی است؟ 35

2-2-1-2- پرسش دومآیا رازی که طرفدار روشی عقلی در مسائل علمی است؟ 36

2-3- بخش سوم(خرد زکریا رازی) 41

2-3-1- خرد گرایی 41

2-3-1-1- مساله اول: فرق بین خرد خواص و عوام انسانها چگونه است؟ 42

2-3-1-2- مساله دوم: علت اختلاف انسان ها در استعمال عقل چیست ؟ 43

2-3-1-3- مساله سوم: آیا اندیشۀ تساوی عقول منجر به انکار نبوت می شود ؟ 44

فصل سوم: (نظریه زکریای رازی در مورد آفرینش) 49

3-1- قدمای خمسه 50

3-2- مسئله اول: مفهوم شناسی موضوع و محمول 51

3-2-1- هیولی 52

3-2-2- مکان و زمان 52

3-2-3- نفس و باری 53

3-2-4- مفاهیم موجود در جانب محمول 54

3-2-4-1- تعاریف قدیم و اقسام آن 54

3-3- مساله دوم: آیا استدلال های زکریا صحیح است و اگر صحیح است آیا کافی و لازم هستند؟ 56

3-3-1- استدلال اول:یا صانع عالم چیزهارا ابداع میکند یا صانع عالم چیزها را ترکیب میکند 57

3-3-2- استدلال دوم: آنچه محسوس است، مکان لازم دارد. 57

3-3-3- استدلال سوم درقدیم بودن هیولی 58

3-4- مساله سوم: آیا اعتقاد زکریا به پنج قدیم به معنای مشرک بودن وی است؟ 60

فصل چهار: (نظریه زکریای رازی در مورد تناسخ) 62

4-1- مفهوم تناسخ 63

4-1-1- اقسام تناسخ 64

4-2- اعتقاد رازی به تناسخ 68

4-3-1- اعتقاد رازی به تناسخ صعودی 71

4-3-2- پاسخ ملاصدرا به قائلین به تناسخ صعودی 71

4-4-ابطال تناسخ 64

4-5- جمع بندی 65

فصل پنجم(ماده و جزءلایتجزا) 72

5-1- بنیانگذاران نظریه اتمیسم 73

5-2- پیدایش و شکل گرفتن اتم ها 73

5-3- بسط اندیشه اتمیسم 74

5-4- مفهوم‌ شناسی جزء لایتجزّا 75

5-5- جزء لایتجزّا درفلسفه اسلامی‌ 76

5-6- جهان شناسى اشاعره 76

5-7- نظریه اتمی رازی 78

5-8- جمع بندی 65

فصل ششم(روش شناسی زکریای رازی) 82

6-1- روش شناسی علمی رازی 83

6-2- روش شناسی دینی رازی 85

نتیجه گیری 92

منابع 94

منابع لاتین 96

Abstract 97

گردآوری و مطالعه تحلیلی دیدگاه های کلامی زکریای رازی، و سی س بیان مقدمات و لوازم منطقی آراء کلامی وی وهمچنین نقد آنها توسط متكلمین و فیلسوفان متاخر از وی.

در این پژوهش به سه مسئله اساسی پرداخته می شود:

1-تبیین حقیقت عقل و جایگاه آن در آراء کلامی زکریای رازی

2-توصیف توحید ذات باری تعالی از منظر زکریای رازی و تبیین مبانی و لوازم ان

3-چیستی و لوازم نبوت عامه و نبوت آن با ضرورت بعثت انبیاء در دیدگاه کلامی زکریای رازی

در این پژوهش تلاش می شود تا حقیقت عقل و جایگاه عقل در آراء کلامی زکریای رازی تبیین گردد. از طرفی توصیف توحید ذات باری تعالی از منظر زکریای رازی و تبیین مبانی و لوازم ان در دستور کار قرار می گیرد. و در نهایت چیستی و لوازم نبوت عامه و نسبت آن با ضرورت بعثت انبیاء در دیدگاه کلامی زکریای رازی مهم می نماید که باید نمایان گردد.

با توجه به منابع در دسترس و جوابِ درخواست تایید پژوهشگاه علوم و فناوری اطالعات ایران(iran poc.ac.ir)تاکنونپژوهش مستقلی در زمینه توصیف و تبیین دیدگاه های کلامی زکریای رازی صورت ن نگرفته است.در غالب پژوهشهایانجام شده با محوریت زکریای رازی ،جنبه ،پزشكی و داروسازی و کیمیاگری وی برجسته شده و به تبیین دیدگاه هایکلامی و تاثیرآن بر مبنای علوم تجربی وی اشاره نشده است.

چند کتاب در حیطه آراءغیر پزشكی زکریا به رشته تحریر در آمده است

فیلسوف ری.دکتر مهدی محقق-انتشارات دانشگاه تهران1331

طب روحانی در فلسفه و اخالق پرویز اذکایی

محقق مهدی فیلسوف ری محمد بن زکریای رازی سلسله انتشارات انجمن آثار ملی دانشگاه تهران 1331

نجم آبادی دکتر محمود مولفت و مصنفات ابوبكر محمد بن زکریای رازی 1331

نجم آبادی دکتر محمود شرح حال و مقام محمد زکریای رازی پزشک نامی ایران تهران 1311

آنچه در تمامی این کتب مشترك است عدم تبیین آراء کلامی زکریا در حیطه مسائل ذکر شده در این پژوهش

شناسایی آراء کلامی زکریا رازی در سه حیطه ی:1) حقیقت عقل 2) جایگاه آن در آراء زکریا و توصیف توحید ذات باری تعالی 3) تبیین و لوازم نبوت عامه و نسبت آن با ضرورت بعثت انبیاء در دیدگاه زکریا رازی

1- حقیقت عقل و جایگاه عقل در آراء کلامی زکریای رازی چگونه است؟

2- توصیف توحید ذات باری تعالی از منظر زکریای رازی چه مبانی و لوازم دارد ؟

3- لوازم نبوت عامه و نبوت آن با ضرورت بعثت انبیاء در دیدگاه کلامی زکریای رازی چگونه است؟

فرضیه ء اول: در نظریه زکریا همه ی مردم در عقل مساوی هستند. اگر به آنچه به ایشان سودمند است کمک میرساند سرگرم شوند و به تحلیل آن بکوشند

فرضیۀ دوم : توصیف توحید ذات باری تعالی از منظر زکریا بر 5 مبانی می باشد که جملگی تلاش دارد توحید ذات خداوندی را به اثبات رساند.

فرضیه سوم : بعثت پیامبران از سوی خدا لازم و ضروری نیست هر انسانی با عقل و درکی که خود دارد می توان حق را تشخیص دهد و این با حکمت خداوند سازگاری ندارد که بعضی انسانها را بر بعضی دیگر ترجیح دهد.

برای این فایل تا کنون نظری ارسال نشده است