چکیده : قضاوت در اسلام اعمال ولایت شرعی بمنظور فصل خصومت وقطع منازعه میان اصحاب دعوی است این حق به استناد آیات کریمه قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام اولا و بالذات اختصاص به مالک حقیقی عالم هستی و ذات اقدس الهی دارد و ثانیا وبالعرض مختص معصومین علیهم السلام می باشد ودر زمان غیبت بصورت عام به عهده فقیه جامع شرایط گذاشته شده است که در حکومت اسلامی ازوظایف واختیارات ولی فقیه تبلور یافته است وقضات دادگاهها از جانب ایشان ماذون برای قضاوت و دادرسی می باشند بحث استقلال قاضی در متون دینی از مسائل مهمی است که به آن تصریح شده است در قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی در اصل یکصدو پنجاه وهفت به تفکیک قوا تصریح نموده و هر سه قوه زیر نظر ولایت مطلقه امر و ولایت امر و امامت انجام وظیفه می نمایند مسئله استقلال قاضی اولین بار در اسلام مطرح شده است از نمونه های مشعر به استقلال در متون تاریخ اسلام سیره امیر المومنین علیه السلام است در عهد نامه معروف به مالک اشتر که بر استقلال مالی و سیاسی قاضی تاکید دارد در نظام حقوقی فرانسه هم به اصل استقلال قاضی اهمیت فراوان داده شده است با این حال ریاست شورائی قضائی چون با رئیس جمهور است این استقلال را تقلیل می دهد در نظام حقوقی ایالات متحده امریکا هم سعی در حفظ استقلال قاضی شده است هر چند مشکل مذکور کماکان در این حوزه هم مشهوداست، در انگلستان هم برای حفظ استقلال قاضی، دوره خدمت قضات را با شرایطی، دائمی قرار داده است و عزل قضات تنها با پیشنهاد مشترک مجلسین لردها و عوام میسور است در این سیتم قضائی استقلال قضات شهرت جهانی پیدا کرده است.در هندوستان هم با عنایت به اختیار رئیس جمهور در شرایط خاص در عزل قاضی و اختیار تقلیل حقوق و مزایای قضات، استقلال قاضی را کم رنگ نموده است.می توان گفت این مهم یعنی استقلال قاضی در مکتب اسلام در مقایسه با سائر سیستم های حقوقی دنیا از همه بشتر و قوی تر است.گستره قلمرو اختیار قاضی وشرایط سخت در جهت تصدی منصب قضا در مکتب اسلام ،استقلال قاضی را درصدر می نشاند وهیچکدام ازنظام های حقوقی اروپا وسیستم های رومی ژرمن و کامن لا به این میزان از استقلال نیست.

با توجه به اینکه بشر ناگزیر است در اجتماع زندگی نماید و قهرا در منافع مادی وزندگی اقتصادی برخورد منافع و تزاحم و درگیری ایجاد می شود به منظور رفع خصومت نیاز به دادرسی و قاضی پیدا می نماید .از آنجا که قضاوت ملازم با تصرف در مال و جان و ناموس مردم است نیاز به ولایت حقیقی دارد ولایت حقیقی هم مختص ذات اقدس الهی است در سوره انعام آیه 57 به این مطلب تصریح می نماید:((ان الحکم الا لله یقص الحق و هو خیر الفاصلین))بصورت آشکار فرمان و حکم و قضاوت را مختص خداوند می داند و او را بهترین دارسان معرفی می کند . خداوند هم بخاطر اصالت در حاکمیت می تواند افرادی را از جانب خود به این سمت انتصاب نماید.در این مقاله محقق در پی پاسخ به این سوال اساسی است که : مسئله استقلال قاضی در اسلام و سائر سیستم های قضائی تا چه میزان مطرح شده است و گستره این استقلال تا چه مقیاسی می باشد؟بر همین اساس لازم است دیدگاه علماء اسلام ،قانون اساسی ،سیستم های حقوقی فرانسه،ایالات متحده امریکا،سیستم حقوقی انگلستان وهندوستان مورد تحقیق و پژوهش قرار می گیرد .

برای ارسال نظر باید عضو سایت باشید